Rất nhiều mẹ Việt có thói quen ép con ăn và nghĩ rằng chỉ có như vậy con mới lớn được. Nhưng cách nuôi con này gây ra những hệ lụy mà mẹ không ngờ tới.
1 Tâm sự rơi nước mắt của một mẹ Việt
Những ngày qua, khắp các diễn đàn lan tỏa dòng tâm sự đầy cảm động của một người mẹ về cách nuôi con, và hậu quả của việc ép con ăn hàng ngày. Câu chuyện có thật với những chia sẻ chân thành đã khiến rất nhiều bà mẹ phải nhìn nhận lại cách nuôi con của mình. Thông qua những tâm sự ấy, người viết đã gửi gắm một thông điệp đầy ý nghĩa đến các mẹ đang nuôi con nhỏ, đó là hãy tôn trọng trẻ và cái dạ dày của con.
“Đây là câu chuyện thật của tôi, khi ‘chiến đấu’ với một đứa con, mà dân gian nói đơn giản là còi. Có đứa con gái gầy trơ xương, ăn vào ‘nhỏ giọt’, ói như máy bơm, tôi tuyệt vọng đến mức lên một diễn đàn, làm một cái topic: ‘Tôi nuôi con sai rồi. Cứu mẹ con tôi với!’. Tôi không ‘phù phép’ để thay đổi thể trạng của con mà tôi đã thay đổi chính cách nuôi con của mình. Nhiều mẹ vào topic ‘kêu cứu’ của tôi để an ủi. Có mẹ còn cho số điện thoại riêng và nhắn: “Tớ phải nói chuyện với cậu mới được vì không đủ thời gian để gõ trên mạng”. Hai bà mẹ chưa từng quen, không biết mặt, vừa ôm điện thoại vừa khóc.Rồi các bà mẹ trên mạng chỉ cho tôi một bác sĩ. Ông là bác sĩ nhi duy nhất ân cần cầm tay con tôi, hỏi han bé, cười nựng với bé, khen ngợi bé và kiên nhẫn ngồi nghe tôi kể lể cả mấy chục phút. Ông in các tài liệu cho tôi về xem. Ông cho tôi xem hình con ông ngày nhỏ, cũng gầy gần như con tôi. Bác sĩ nói:– Con chị hoàn toàn khỏe mạnh. Nếu trong phòng này có người bệnh, chắc đó là tôi hoặc là chị. Nuôi con, chị hãy nhìn con mình, không nhìn con hàng xóm. Chị phải tôn trọng thể tích dạ dày của bé. Chị chỉ được quyết định cho bé ăn gì và khi nào, còn bé sẽ quyết định ăn bao nhiêu. Nuôi con phải dân chủ! Chị hãy nhìn biểu đồ tăng trưởng của con chị, đường biểu đồ đang đi lên, vậy là tăng trưởng tốt. Không cân bé hàng tháng nữa, chỉ cân 3 tháng một lần”.Tôi vẫn bồn chồn hỏi:
– Nhưng cân nặng của bé nằm sát đáy kênh A rồi, sắp suy dinh dưỡng rồi?
Bác sĩ giải thích cho tôi:– Chị đừng hiểu theo cách đó. Con chị ở đây, nghĩa là bé nằm trong số 5% trẻ em trên thế giới có cân nặng thế này. Cả thế giới đang đau đầu phòng chống bệnh béo phì, lẽ ra chị phải thấy mình may mắn. Chị quá stress tức là con chị bị sống trong bầu không khí “ô nhiễm”.Vài tháng sau, có một biến cố lớn xảy ra. Bạn thân của tôi, một người xinh đẹp, giỏi giang và thành đạt đã tự tử. Tôi choáng váng tới mức buộc phải đi học các khóa học tâm lý, bình ổn tâm hồn. Tôi nhận ra rằng sức ép tinh thần có thể giết chết người ta như thế nào, sự khỏe mạnh về tinh thần nhiều khi còn quan trọng hơn chỉ số chiều cao, cân nặng.Tôi bắt đầu kiên nhẫn và bình tĩnh với việc cho bé ăn. Bé ăn không hết thì tôi dẹp. Bé ốm thì đi khám. Tôi không tự kết tội mình nữa. Tôi cho bé học hai năm lớp lá, 7 tuổi mới vào lớp một. Tôi chỉ nhìn vào bé và không so sánh với các bé khác.Tôi đã gặp những mẹ cho con đi ăn rong, những mẹ sẵn sàng múa may làm chó, làm mèo hòng cho con nuốt một miếng cháo… Tôi đã gặp một mẹ dùng súng bắn nước bắn sữa vào miệng con, một mẹ bóp mũi con để con nuốt, mỗi miếng cơm là một roi… Tôi hiểu nỗi lòng của các bạn. Tôi cũng đã ép con ăn làm con tới tận bây giờ vẫn chưa tìm ra niềm hạnh phúc trong ăn uống. Tôi đã la mắng khi con ói làm cho bé sợ ói, giờ có khi ói ra tới miệng lại gắng nuốt ngược vào. Tôi cố sửa cho bé tật ngủ mút tay thành ra làm bé ngủ chập chờn, không tròn giấc. Có những việc làm mà hậu quả của nó tôi không lường hết được.Thạc sĩ Trần Thị Ái Liên nói: “Đừng ép trẻ ăn bằng roi, bằng la mắng, khi đó là bé đang ăn cháo cùng cortisol, một loại ‘hooc môn stress’ làm trẻ kém tăng trưởng, vôi hóa khớp, trầm cảm, hung dữ, bạo lực…”. Ép con ăn (giả sử là ép thành công) thì con của bạn có thể tăng nhanh lên 1 kg, 2 kg nhưng làm sao có thể đong đếm những tổn thương tinh thần bên trong bé được. Tôi rất giận khi Bộ Y tế “lạnh lùng” chỉ đưa ra chuẩn cân nặng và chiều cao, làm các bà mẹ trẻ bấn loạn. Các bà mẹ, hãy nhớ rằng sức khỏe phải là trạng thái thoải mái cả về thể chất và tinh thần, như định nghĩa của WHO.
Hãy tôn trọng con và thư giãn! Tôi nhìn xung quanh ngay cơ quan, người ngồi bên trái nặng hơn tôi 12 kg, bạn ngồi bên phải nhẹ hơn tôi 10 kg. Cả ba chúng tôi đều làm việc tốt, đều sống bình thường, cớ sao con tôi chỉ kém bạn bè có 2 kg mà phải ‘xoắn’chứ!”
Mẹ hãy học cách tôn trọng con và cái dạ dày của trẻ.
2 Hệ lụy nghiêm trọng khi ép con ăn
Rất nhiều bà mẹ sẽ lên tiếng thanh minh cho việc ép con ăn của mình rằng: không ép ăn thì để con nhịn đói à? Không ép ăn thì làm sao mà lớn được?… Nhưng dù có dùng lý lẽ gì đi nữa, thì việc ép con ăn cũng không mang lại một chút lợi ích gì, thậm chí còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng mà mẹ không thể lường trước được.Cho dù mẹ có giỏi giang đến mức dùng đủ mọi cách và ép con nuốt trôi cả một bát cháo to đi chăng nữa thì bé cũng không thể phát triển được toàn diện. Bởi khi bị ép buộc, con sẽ ăn trong tâm lý sợ hãi, căng thẳng, thậm chí nhiều bé còn khóc toáng lên vì kinh hoàng. Điều đó khiến cơ thể trẻ sản sinh ra các ức chế thần kinh, khiến việc hấp thụ dinh dưỡng rất kém, con vẫn còi cọc và không tăng cân như ý mẹ. Hoặc nếu như bé có tăng cân, bụ bẫm thì đó cũng không phải là sự phát triển tốt, bởi tinh thần con bị tổn thương nặng nề, nhưng vết thương mà mẹ không hề nhìn thấy. Những tổn thương này sẽ tác động xấu đến sự phát triển trí não và cả thể chất của trẻ.Việc ép con ăn sẽ khiến con càng sợ ăn, những bữa ăn trở thành cực hình. Rất nhiều bé có đến tận khi lớn lên vẫn không tìm thấy niềm vui trong chuyện ăn uống, đó là do lỗi ở mẹ. Bữa ăn đáng ra phải là một cuộc khám phá thực phẩm đầy hứng thú, nhưng các mẹ lại biến nó thành buổi tra tấn dạ dày của con.Cũng có những trường hợp trẻ phát triển bình thường, ăn uống tốt, nhưng mẹ vẫn không hài lòng và ép con ăn để mập hơn 1 chút. Hậu quả là con thừa cân, tăng cân nhanh, hình thành thói quen ăn quá nhiều và quá nó, dẫn tới béo phì và bệnh dạ dày.3 Ép con ăn là cách nuôi con sai lầm
Con biếng ăn chắc hẳn sẽ có lý do. Nhưng rất ít mẹ Việt chịu kiên nhẫn tìm hiểu lý do mà chỉ tìm đủ mọi cách thức để ép con ăn bằng được. Sai lầm ngay từ bước đầu ấy đã dẫn đến cả một quá trình dài những sai lầm khác của mẹ. Việc nuôi con đòi hỏi mẹ phải thật kiên nhẫn. Nếu trẻ biếng ăn, hãy xem vấn đề là ở đâu. Có thể do con tiêu hóa kém, hấp thụ khó khăn dẫn đến biếng ăn, cũng có thể vấn đề nằm ở những món ăn mẹ nấu không hợp khẩu vị con, hoặc mẹ bắt con ăn liên tục một món khiến trẻ chán…Nếu vấn đề ở thể trạng của trẻ, thì mẹ nên đưa con đi khám và xin lời khuyên của các bác sĩ để khắc phục vấn đề này. Còn nếu vấn đề nằm ở cách nấu ăn của mẹ, thì mẹ cần thay đổi để kích thích con ăn nhiều hơn.
4 Lời khuyên của chuyên gia
Các chuyên gia dinh dưỡng đều cho biết, cơ thể trẻ có thể tự cảm nhận được mức độ no và đói. Tùy theo thể trạng và khả năng hấp thụ mà mỗi trẻ sẽ có mức ăn khác nhau. Mẹ không nên so sánh con với những đứa trẻ khác và ép con ăn. Nếu trẻ đã cảm thấy no và không muốn ăn nữa thì mẹ nên dừng lại. Việc ép con ăn cố sẽ khiến cơ thể con mất khả năng phân biệt đói và no, càng biếng ăn, thậm chí sợ ăn.Khi nấu ăn cho trẻ, mẹ cần chế biến những món riêng phù hợp với độ tuổi của trẻ. Cách chế biến cần hấp dẫn và thay đổi liên tục để kích thích vị giác và sự ngon miệng của trẻ. Ngoài ra, khi trẻ bắt đầu ăn dặm, hãy tập cho con thói quen ngồi ăn tập trung ngay từ ngày đầu tiên, tránh đưa con đi rong. Điều này không chỉ giúp mẹ nuôi con nhàn hơn, mà còn kích thích trẻ ăn ngon và ăn nhiều hơn. Nếu vừa ăn vừa xem tivi, nghịch đồ chơi, hay đi rong ngoài đường sẽ khiến con mất tập trung, mải chơi nên lười ăn. Điều đó còn ảnh hưởng xấu đến việc tiêu hóa của con, dẫn đến chất dinh dưỡng sẽ hấp thụ kém và con còi cọc hơn.Khi thấy con có dấu hiệu suy dinh dưỡng hoặc quá biếng ăn, cần đưa trẻ đi khám để tìm hiểu nguyên nhân và có hướng điều trị đúng nhất theo chỉ định của các bác sĩ. Mẹ nên nhớ rằng, việc ép con ăn là sai lầm và chỉ khiến con phát triển kém hơn mà thôi.
+ Xem thêm:
MẸO ĐƠN GIẢN TRỊ BIẾNG ĂN Ở TRẺ
HỌC MẸ PHÁP 7 CÁCH ĐỂ CON KHÔNG BAO GIỜ BIẾNG ĂN
