Nuôi dạy con khỏe mạnh, vượt trội cả về thể chất và trí tuệ là mong muốn chung của tất cả các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đến vai trò thiết yếu của dầu ăn đối với sự phát triển của trẻ.
Theo TS.BS Phan Bích Nga, Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn dinh dưỡng trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia: “Trong khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ nên bổ sung thêm chất béo từ loại dầu ăn phù hợp, dành riêng cho trẻ em, được kết hợp giữa chất béo từ nguồn động vật và thực vật để đảm bảo cung cấp đa dạng các loại axit béo và vitamin cho trẻ. Chất béo từ động vật có trong các loại dầu cá, đặc biệt là dầu cá hồi. Dầu thực vật nên sử dụng đan xen nhiều loại như: dầu ô liu, dầu gạo, dầu hạt cải, dầu mè…”
Cung cấp năng lượng cho cơ thể
Trong những năm đầu đời, trẻ em cần năng lượng rất lớn từ chất béo
Theo Tháp dinh dưỡng được xây dựng bởi Viện Dinh Dưỡng quốc gia, mỗi bữa ăn của trẻ cần đủ 4 nhóm: đường bột (chủ yếu từ các loại ngũ cốc), chất béo, chất đạm và vitamin – khoáng chất. Trong đó, chất béo (bao gồm dầu thực vật và mỡ động vật) thuộc nhóm cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động và duy trì sự sống. Cứ 1 gam chất béo cung cấp cho cơ thể 9 Kcal, gấp 2,5 lần so với tinh bột (glucid) hay chất đạm (protein), và chỉ với 20g chất béo là một người trưởng thành đã có đủ năng lượng làm việc trong một ngày.(*)
Trong giai đoạn phát triển nhanh nhất, trẻ em cần năng lượng rất lớn từ chất béo để cung cấp cho nhu cầu cao của cơ thể.
Chất béo là nguồn dự trữ năng lượng quan trọng, tham gia vào cấu trúc của tất cả các mô và màng tế bào, giúp hình thành mô mỡ có chức năng điều hòa thân nhiệt. Như vậy, vào mùa lạnh, chất béo sẽ giữ ấm cơ thể và giảm nguy cơ cảm lạnh cho trẻ.
Chất béo còn tham gia vào nhiều phản ứng sinh hóa trong cơ thể người và là thành phần để tạo ra testosterone, estrogens (hormon giới tính), acid mật, là màng lọc của các tế bào.
Bổ sung các vitamin quan trọng như A, D, E, K
Các vitamin A, D, E có vai trò đặc biệt quan trọng với cơ thể. Trong đó, vitamin A cần thiết cho sự phát triển thị lực ở trẻ, giữ cho da và các niêm mạc (tiêu hóa, hô hấp, mắt…) khỏe mạnh và không bị nhiễm trùng. Vitamin D giúp cơ thể hấp thu tốt canxi và phốt pho để hình thành và duy trì hệ xương vững chắc. Vitamin E giúp bảo vệ tế bào, chống lại sự phá hủy của các gốc tự do, chống lão hóa và một số bệnh lý ung thư. Vitamin K đóng vai trò đặc biệt trong quá trình làm đông máu, tránh xuất hiện chảy máu ở trẻ nhỏ Nếu thiếu vitamin K, trẻ có nguy cơ bị xuất huyết sớm, trong đó nguy hiểm nhất là xuất huyết não và màng não.
Chất béo trong dầu ăn dinh dưỡng chính là trung gian chuyên chở các phần tử dinh dưỡng và dung môi hòa tan các vitamin A, D, E, K… giúp ruột hấp thụ các vitamin này.
Hỗ trợ phát triển tế bào não và hệ thần kinh của bé
Chất béo tham gia vào cấu trúc của tất cả các mô và tế bào thần kinh, trong đó có những chất béo đặc biệt cần thiết cho não là Omega 3 (trong đó DHA và EPA là những chất béo Omega 3 thiết yếu) và Omega 6.
DHA là tên viết tắt của Docosahexaenoic Acid (là axit béo không no mạch dài có 22 carbon và 6 nối đôi), là thành phần chính tạo nên não bộ của con người (chiếm khoảng 15-20% trọng lượng não) và tham gia cấu tạo võng mạc của mắt. Trẻ được cung cấp đầy đủ DHA sẽ phát triển hoàn chỉnh võng mạc sớm và phản ứng tốt hơn với các kích thích từ bên ngoài, do đó tăng chỉ số trí tuệ và thông minh hơn.
Thiếu DHA sẽ ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển trí não và khả năng nhận thức của trẻ. Do cơ thể không tự tổng hợp được DHA, nên cần được bổ sung từ những nguồn thực phẩm giàu omega 3 (DHA) như cá hồi, cá thu, cá trích… Omega 6 có nhiều trong các loại dầu thực vật như: dầu ô liu, dầu gạo, dầu hạt cải, dầu mè…
Cần thiết trong mọi giai đoạn phát triển: từ bào thai, ăn dặm cho tới 8 tuổi.
Quá trình hình thành và phát triển não bộ của trẻ em diễn ra từ rất sớm, ngay trong những ngày đầu của bào thai. Lúc này, nguồn DHA duy nhất thai nhi nhận được là từ cơ thể mẹ. Theo khuyến cáo của WHO, phụ nữ mang thai cần ít nhất 200mg DHA/ngày, có thể bổ sung từ nhiều nguồn, trong đó có dầu ăn dinh dưỡng.
Trong 6 tháng đầu, nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn vì sữa mẹ có rất nhiều chất béo, đủ cho trẻ phát triển. Sau 6 tháng, trẻ bắt đầu bước vào thời kỳ ăn dặm với thức ăn đặc hơn (bột, cháo, cơm …) thì cần bổ sung chất béo để đảm bảo cho bé đủ năng lượng, dinh dưỡng và ngon miệng hơn. Nhu cầu của trẻ lúc này là 10ml dầu ăn/ ngày.
Cho đến 8 tuổi, mẹ vẫn cần tiếp tục cho bé sử dụng dầu ăn như Kiddy để tránh tình trạng thiếu cân, suy dinh dưỡng.
Sau 2 tuổi cho đến 8 tuổi, trẻ đã mọc đủ răng và có thể tự nhai thức ăn đặc, tuy nhiên mẹ vẫn cần tiếp tục bổ sung dầu ăn vào khẩu phần của bé để tránh tình trạng thiếu cân, suy dinh dưỡng.
Nên sử dụng loại dầu ăn dinh dưỡng có công thức đặc chế cho trẻ em, vì loại dầu ăn này có bổ sung vitamin A,D,E,K, cũng như các chất béo thiết yếu như omega 3,6,9, DHA, EPA được tính toán đủ cho nhu cầu hàng ngày của trẻ. Trong khi đó, các loại dầu ăn thông thường không đảm bảo được vấn đề nêu trên.
+ Xem thêm:
8 MÓN ĂN DINH DƯỠNG CỰC TỐT CHO CON
