Tác hại khôn lường của việc ĐẾM TỪ 1 ĐẾN 3
Bạn thử xem “kịch bản” này có quen thuộc với gia đình mình không nhé: Bạn yêu cầu con dọn đồ chơi. Những gì bạn nhận được chỉ là sự im lặng. Bạn hỏi lại lần nữa. Con bạn thậm chí chẳng thèm nhìn đến mẹ. Vậy là bạn quyết định đếm để có được sự chú ý của con. “Mẹ sẽ đếm từ 1 đến 3, nếu con không dọn thì mẹ phạt”, bạn vẫn nói câu này đúng không? “Một”, đợi thật lâu. “Hai”, tiếp tục đợi. “Hai rưỡi”, chẳng có phản ứng nào đáp trả. Bạn tung đòn cuối: “Ba”. Lập túc con đứng lên dọn đồ chơi.
Quá hiệu quả, phải không? Nhưng mà không hẳn đâu. Điều duy nhất trẻ học được từ việc này chính là trẻ hiểu chúng sẽ có vài 5 cơ hội, hoặc nhiều hơn trước khi chúng phải hoàn thành yêu cầu mẹ đã đưa ra. Hẳn là bạn không hề muốn dạy con điều này, đúng không?
Đếm 1, 2, 3 là một “kỹ thuật” dạy con phổ biến của các bậc phụ huynh nhưng nó thực sự không mang đến hiệu quả dài hạn. Thực tế thì nó chẳng đảm bảo thay đổi được hành vi của con trong tương lai mà mang đến cho trẻ một “chỗ dựa” rằng chúng có thể không cần phải nghe theo ngay từ lần đầu bạn yêu cầu. Điều này không tốt cho sự phát triển của trẻ trong tương lai.
Đơn giản thế này: Bạn có nghĩ rằng giáo viên sẽ kiên nhẫn cho trẻ hơn 5 lần cơ hội khi không hoàn thành bài tập không? Cấp trên của con có đồng ý cho con hơn 5 cơ hội để tuân thủ mệnh lệnh không? Có vẻ câu trả lời sẽ là không đó. Vậy thì tại sao bạn lại tập thói quen đó cho con khi bạn chính là người hỗ trợ con để con có được thành công trong tương lai?
Hơn nữa, bạn đã suy nghĩ đến việc nếu đếm đến 3 mà trẻ vẫn không thực hiện chưa? Nó sẽ mang đến cho bạn cảm giác gì? Tuyệt vọng, thậm chí là tức giận – và đây không phải là những cảm giác một người mẹ nên có khi nuôi dạy con.
Đếm từ 1 đến 3 là một cách khắc phục nhanh cho những hành vi sai trái nhưng sự thật là chẳng có cách khắc phục nhanh nào mang đến hiệu quả. Với cách đếm, cho con thời gian suy nghĩ (time out) và những “chiến thuật làm mẹ” khác, đứa trẻ đơn giản chỉ học được chúng chỉ cần nghiêm túc khi mẹ đếm đến 3. Chúng ta không nhìn thấy được việc thay đổi hành vi lâu dài – điều mà chúng ta mong muốn.
Điều chỉnh cảm xúc của bản thân
Đó cũng là một điểm bọn trẻ sẽ học từ bạn. Đừng hành động nóng vội khi đang tức giận hay chán nản. Hãy hít thở thật sâu, đợi đến khi bạn bình tĩnh hơn và làm chủ được tình hình.
Học cách thấu hiểu
Bạn phải hiểu rằng khi bọn trẻ nóng giận thì chúng không thể học được gì. Thay vì giảng giải, hãy đưa chúng đến một nơi yên tĩnh, giúp chúng bình tĩnh lại. Đó không phải là một hình phạt mà là một cơ hội để bạn hiểu con hơn. Nếu trẻ vẫn tỏ ra sợ hãi và hoảng sợ, đừng cố giải thích về lỗi lầm của con. Thay vào đó, bạn hãy tạo cho trẻ một cảm giác an toàn và được yêu thương. Sau đó, khi con cảm thấy bình tĩnh hơn, bạn có thể gần gũi con và nói cho con hiểu vấn đề.
Giúp đỡ con
Lấy ví dụ như việc tập ngồi bô, bạn sẽ phải giúp con ở những lần đầu. Nhưng khi con đã làm nhiều lần, chúng sẽ tự tin hơn và có thể tự làm. Điều này cũng tương tự như khi bạn dạy con nói lời Cảm ơn, Đợi đến lượt, Không làm quên đồ, Làm bài tập về nhà và nhiều điều khác nữa. Tạo thói quen là một điều rất quan trọng giúp trẻ có những khung hướng dẫn xây dựng những kỹ năng cơ bản, giúp hình thành tính cách. Bạn có thể nổi điên với việc trẻ liên tục quên áo khoác nhưng việc la mắng không giúp trẻ ghi nhớ.
Kết nối trước khi đưa yêu cầu
Trước khi bạn đưa ra những hướng dẫn hay những yêu cầu đối với con, hãy cho trẻ thời gian để làm quen với bạn, đánh thức ham muốn học hỏi từ trẻ. Hãy nhớ rằng trẻ sẽ cư xử sai khi chúng cảm thấy tiêu cực về bản thân và không có sự kết nối với người xung quanh.
Ví dụ:
- Cúi xuống và nhìn ngang tầm mắt con: “Con đang cư xử không tốt đâu… Hãy nói cho mẹ điều con muốn.... và không được cắn”
- Ôm con: “Con ước rằng mình có thể chơi lâu hơn…nhưng đến giờ đi ngủ rồi”
- Ánh mắt âu yếm: “Trông con có vẻ đang rất buồn”
Đưa ra những quy tắc với sự đồng cảm
Tất nhiên bạn sẽ muốn nhấn mạnh vào một vài quy tắc nhưng bạn cũng cần quan tâm đến cảm xúc của trẻ. Khi trẻ cảm thấy được hiểu, chúng sẽ chấp nhận những nguyên tắc dễ dàng hơn.
Hướng dẫn trẻ cách sửa sai
Hãy hướng dẫn trẻ bài học này thật sớm để bạn có thể truyền tải những thông điệp của bản thân một cách dễ dàng nhất. Ví dụ như việc bạn dùng khăn giấy lau sạch sữa đổ của con, không phàn nàn và không xấu hổ. Khi trẻ lớn hơn, chúng sẽ bình tĩnh khi xử lý những cơn cáu giận với các em. Tấm gương về sửa lỗi và xin lỗi sẽ giúp con học một cách nhanh nhất.
Hãy nhớ rằng tất cả các hành vi sai trái cũng là một cách ứng xử theo một nhu cầu chính đáng nào đó (mặc dù sai).
Khi con hành động sai, chúng cũng có những lí do riêng. Lúc đó, bạn nên quan sát xem có phải trẻ đang cáu vì thiếu ngủ hay vì một lí do nào đó không. Hãy trò chuyện với con hoặc cho trẻ thời gian riêng để khóc và giải phóng cảm xúc xáo trộn bị kìm nén. Sau khi trẻ thỏa mãn những nhu cầu cơ bản trên, chúng sẽ hiểu và dừng những hành vi sai trái.
Gia tăng kết nối với con hàng ngày
Hãy tắt điện thoại, máy tính và trò chuyện với con để nghe con thủ thỉ những điều thầm kín nhất. Khi bạn trở thành một người bạn của trẻ, chúng sẽ dễ hợp tác hơn.
Hãy nhớ rằng sự tốt bụng là một phép màu
Tất nhiên là bạn phải tốt với con nhưng hãy làm như vậy với bản thân mình nữa. Bạn không thể là những người cha mẹ giàu tình thương nếu bạn không yêu chính bản thân mình. Hơn thế, con của bạn có thể sẽ hành động đúng như những gì chúng thấy từ bố mẹ. Do vậy, hãy bắt yêu thương bản thân ngay từ hôm nay nhé!
Nuôi con đã khó, để dạy dỗ con còn khó hơn gấp nhiều lần. Làm cha mẹ, ai cũng yêu thương con, nhưng để yêu thương con đúng cách thì bản năng làm mẹ thôi chưa đủ. Bạn còn cần có sự hiểu biết, sự kiên trì, thời gian, sự phối hợp giữa những người lớn trong gia đình.
Bởi yêu thương đúng cách sẽ là liều thuốc tốt nhất để nuôi dưỡng tâm hồn, tính cách và tạo nên cả nhân cách sau này cho con nữa.
