VIÊM PHỤ KHOA
Viêm âm đạo là sự nhiễm trùng âm đạo. Viêm âm đạo có thể ảnh hưởng đến phụ nử ở mọi lứa tuổi.
Trong âm đạo thường có chất nhờn, chất nhờn này giữ cho âm đạo được ẩm và tốt. Lúc bình thường âm đạo có vi trùng và nấm để giữ môi trường cân bằng. Sự thay đổi cân bằng này sẽ làm cho nấm hoặc vi trùng tăng trưởng nhiều hơn và làm ra viêm âm đạo. Sự viêm âm đạo có thể dẫn đến ngứa, có mùi hôi, hoặc huyết trắng.
3 DẠNG VIÊM NHIỄM ÂM ĐẠO THƯỜNG GẶP NHẤT
1. VIÊM ÂM ĐẠO DO NẤM (Candida albicans)
Nấm âm đạo thường gặp nhất chiếm đến 90% số ca viêm âm đạo do nấm gây ra là do nấm Candida albicans. Candida albicans bình thường luôn luôn hiện diện trong âm đạo với một số lượng nhỏ và bị lấn át bởi vi khuẩn có lợi của âm đạo (Lactobacillus) nên không gây bệnh, khi lượng nấm này tăng sinh quá mức do đề kháng cơ thể yếu hơn trở nên gây bệnh và sinh ra viêm nhiễm.
Dấu hiệu nhận biết viêm âm đạo do nấm Candida albicans:
Huyết trắng ra lợn cợn có màu như bã đậu rồi chuyển sang xanh vàng ...., soi gương thấy có mảng trắng bám thành ngoài âm đạo, rất khó rửa sạch, đi vệ sinh có thể thấy đục như nước gạo, không có mùi, niêm mạc âm đạo thường đỏ, rất ngứa.
Muốn điều trị có hiệu quả, tránh tái đi tái lại cần phải trị luôn cả 2 vợ chồng nếu quan hệ không dùng BCS.
ĐIỀU TRỊ:
Viêm nhẹ, mới bị lần đầu tiên: Dùng thuốc Canesten hàm lượng 500mg đặt 1 viên duy nhất vào buổi tối, càng vào sâu âm đạo càng tốt. Lưu ý: mua đúng hàm lượng.
Đã bị lại lần 2: Đặt Canesten hàm lượng 100mg liệu trình điều trị 6 ngày, đặt âm đạo 1 viên/đêm trong 6 ngày liên tiếp. Bị nặng hơn hay tái lại hơn 2 lần, ngày đặt 2 viên : 1 vào buổi sáng và 1 vào buổi tối trong 12 ngày liên tiếp.
Viêm nhiễm nặng (huyết trắng lợn cợn dày đặc, ngứa nhiều) hay đã dùng Canesten nhưng không hết và bị tái lại: Dùng thuốc đặt VIGISUP hay Polygynax (gồm các thành phần: Neomycin sulfate, Nystatin và Polymycin B sulfate) liên tục trong 7 ngày.
Cách đặt thuốc: Đặt sâu thuốc thật sâu vào âm đạo 1 viên/ngày vào buổi tối trong 6 ngày. Trong trường hợp viêm nhiễm trùng nặng, thì đặt 2 viên/ngày (buổi sáng và buổi tối) từ 6-12 ngày tùy thôi tình thình thấy giảm ít hay nhiều. Không đặt thuốc khi có kinh. Hết kinh đặt tiếp nếu đang đặt giữa chừng.
Dùng thuốc đường uống:
Dùng thuốc có hoạt chất Fluconazol hàm lượng 150mg uống liều duy nhất. Trong 2 tuần đầu dùng thuốc thì chưa cần đặt thuốc, uống sau khi ăn no.
Trường hợp, uống thuốc sau 2 tuần mà không thấy hết hẳn thì dùng thêm loại thuốc đặt âm đạo VIGISUP hay Polygynax, đặt thêm 1 tuần nữa. Trường hợp viêm nhiễm nặng, BS có thể chỉ định vừa uống vừa đặt thuốc.
Ghi chú: Fluconazol là tên hoạt chất không phải tên biệt dược, nghĩa là các nhà sản xuất có thể dùng hoạt chất này để sản xuất và đặt nhiều tên biệt dược khác nhau để bán trên thị trường. Các MẸ cứ khi mua cứ nói bán thuốc có thành phần này với hàm lượng 150mg là được.
TRỊ cho chồng: Ngoài ra, chồng cũng cần được điều trị vì trước khi người vợ bị ngứa, nấm từ bạn đã lây sang chồng (nếu quan hệ không dùng bao cao su). Nếu vợ chữa khỏi mà quan hệ với chồng thì nấm từ chồng sẽ sang vợ và vợ bị nhiễm lại. Nên cần cho anh xã uống luôn viên Fluconazol hàm lượng 150mg uống liều duy nhất, ngay khi vợ bắt đầu liệu trình điều trị.
2. VIÊM ÂM ĐẠO DO TRÙNG ROI - Trichomonas
Dấu hiệu nhận biết: Viêm âm đạo do trùng roi sẽ có khí hư màu vàng, thường có mùi hôi, ngứa và đau ở âm đạo và âm hộ, gây tiểu buốt, có thể có cảm giác khó chịu ở bụng dưới và đau ở âm đạo khi giao hợp – những triệu chứng này có thể tăng lên sau giai đoạn hành kinh. Muốn điều trị hiệu quả, cũng phải trị luôn cả 2 vợ chồng nếu quan hệ không dùng BCS.
ĐIỀU TRỊ
Thuốc uống: Thường dùng trong điều trị viêm âm đạo do nhiễm trùng roi Trichomonas là metronidazol (với tên biệt dược như Kalion, Flagyl) hoặc dùng thuốc FASIGYNE với hoạt chất tinidazole.
Dùng một liều duy nhất: Uống metronidazol 8 viên hàm lượng 250 mg uống 1 lần. Hoặc dùng thuốc FASIGYNE với hoạt chất tinidazole uống 1 liều duy nhất 2g. FASIGYNE thuốc có dạngviên nén 500 mg, hộp 4 viên.
Dùng liều 7 ngày: Dành cho trường hợp viêm nặng hơn, uống metronidazole hàm lượng 500mg (2 viên loại 250mg), uống ngày 2 lần trong 7 ngày. Trường hợp không khỏi, sau 7 ngày vẫn chưa thấy giảm nhiều thì uống thêm 1 đợt 7 ngày tiếp theo nữa.
Thuốc đặt âm đạo: Viêm âm đạo do trùng roi thường có thể kết hợp với nấm nên có thể đặt thuốc âm đạo trong quá trình điều trị. Nên mua thêm thuốc đặt tên biệt dược là Flagystatin (metronidazol 500mg + nystatin 100.000UI) để đặt trong 2 tuần liên tục, mỗi tối đặt 1 viên.
TRỊ cho chồng: Cách trị bệnh trùng roi sinh dục cho nam giới như sau: uống FASIGYNE 1 liều duy nhất 2g (4 viên y như vợ). Hoặc uống metronidazol 250 mg x 2 viên/ngày trong 10 ngày hoặc 3 viên/ngày trong 7 ngày.
Ghi chú: Cho uống 1 lần là tốt nhất, đàn ông mấy vụ này thường cứ nghĩ là vợ bị vợ trị kêu hắn uống mỗi ngày khó hơn. Mà ngày uống ngày nghỉ thì trị không dứt được, cuối cùng cả hai lại bị lại dai dẳn càng mệt.
Trước khi đặt thuốc nên dùng Nabifar và Bentadin (sát trùng phụ khoa ) vệ sinh sạch sẽ bã thuốc cũ. Dùng xi lanh bỏ kim bơm nước thuốc để thụt rửa âm đạo mỗi tối trước khi đặt thuốc.
3. VIÊM ÂM ĐẠO DO LOẠN KHUẨN
Do sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn chứ không phải là nấm khi môi trường âm đạo bị mất cân bằng, nhưng nguyên nhân đích thực của sự phát triển quá mức các loại vi khuẩn vẫn chưa rõ.
Dấu hiệu nhận biết viêm âm đạo do loạn khuẩn
Đặc điểm chủ yếu của bệnh này là dịch tiết âm đạo nhiều, khí hư có màu trắng như sữa hay trắng xám, có mùi rất hôi và tanh, càng ra nhiều và nặng mùi hơn sau quan hệ tình dục. Điều trị phức tạp hơn vì có nhiều loại vi khuẩn phối hợp.
ĐIỀU TRỊ
Dùng thuốc đặt: Dùng thuốc đặt Polygynax hay VIGISUP, có thành phần được phối hợp 3 loại kháng sinh là Neomycin, Nystatin, và Polymyxin B. Có tác dụng điều trị tại chỗ các bệnh nhiễm khuẩn ở âm đạo và cổ tử cung do vi khuẩn hay tạp khuẩn, nhất là khi có viêm nhiễm kết hợp do nấm candida; đặt 1 viên vào buổi tối trong 12 ngày liên tục.
Thuốc uống: Ngoài thuốc đặt có thể uống thêm Metronidazon (với tên biệt dược như Kalion, Flagyl) hàm lượng 500mg/ngày trong 7 ngày.
CÁC HÌNH THỨC KHÁC BÊN CẠNH QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRỊ
Dù là vị viêm nhiễm âm đạo do nấm, do loạn khuẩn hay do trùng roi, nói chung là cứ bị viêm nhiễm âm đạo đang điều trị đều cần KẾT HỢP các cách bên dưới SẼ GIÚP TRỊ HẾT HẲN và tránh tái lại được:
1. XÔNG âm đạo - Trong thời gian đặt thuốc hay uống thuốc
Tìm cây "Trinh nữ hoàng cung". Dùng lá tươi 1 nắm to đun lên trong nồi nước nhỏ, hoặc sau khi đun xong cho vào ấm trà để vẫn cón nóng hôi hổi thì ngồi xổm lên miệng nồi để xông, xông đến khi còn ấm thì lấy nước ấy rữa âm đạo luôn. Làm liên tục 1 tuần là nhẹ nhàng hẳn.
2. Áp dụng sau kết thúc liệu trình đặt thuốc điều trị - cần làm ngay:
TRỊ DỨT ĐIỂM diệt khuẩn với NHA ĐAM
Mua 1 bẹ nha đam, xài tới đâu mua tới đó cho nó giử được nhiều nhựa và các chất diệt khuẩn tốt hơn. Hoặc nhà có trồng sẵn 1 chậu nha đam, khi nào cần, cắt 1 bẹ dùng luôn.
Cách làm: Rửa sạch và ngâm bẹ nha đam vào nước muối pha loãng chừng 20p cho sạch khuẩn, sau đó cắt lấy một đoạn sao cho chiều ngang khoảng 2cm, chiều dài khoảng 8-10cm, xắt bỏ phần vỏ cứng bên ngoài, lấy phần ruột màu trắng trong suốt bên trong. Dùng tay đặt nó vào trong âm đạo càng sâu càng tốt. Ngày làm 2- 3 lần: sáng, trưa, tối, liên tục 5 ngày – 1 tuần.
Lưu ý: Phải cắt bỏ cho hết phần bỏ xanh bên ngoài, chỉ lấy phần thịt màu trắng trong suốt bên trong và kg chừa CÁC SỢI GÂN XANH ở vỏ tí nào (còn sẽ gây ngứa). Không giã nát ra, đặt xong vài tiếng sau cũng không cần phải lấy nó ra. Nó sẽ tự tan trong đó, phần bã nha đam nó sẽ từ từ tiết ra hết các dịch của nó ngấm vào âm đạo để diệt khuẩn và phần xác top lại nó sẽ tự trôi ra ngoài lên trên miếng băng vệ sinh
CÁC VIỆC CẦN LƯU Ý TRONG THỜI GIAN ĐIỀU TRỊ
- Vệ sinh hàng ngày trong thời gian đặt thuốc hoặc trong 3 tuần từ khi bắt đầu điều trị bằng hình thức uống thuốc (1 liều duy nhất hay uống thuốc dạng 2 tuần)
- Mua dung dịch thuốc muối natri bicarbonate để rữa âm đạo ngày 2-3 lần sẽ giúp giảm ngứa. Lưu ý không dùng muối ăn thay cho muối Nabifar vì 2 loại ấy kg giống nhau. Muối ăn có tính sát khuẩn nhưng lại gây khô niêm mạc âm đạo. Còn muối Nabifar là thuốc muối có tác dụng tạo nên môi trường kiềm giúp cân bằng PH âm đạo. Cách pha thuốc muối Nabifar có ghi hướng dẫn rõ trên bao bì sản phẩm bán tại nhà thuốc
- Hoặc dùng LACTACID, trường hợp ngứa nhiều nên dùng dung dịch thuốc rửa phụ khoa Betadine 10% ngày 2-3 lần. Các loại này ở nhà thuốc đều có bán
- Trong thời gian này hạn chế mặc quần Jean hay quần tây không dùng quần chật bó sát, nên mặc váy hay trang phục rộng rãi, thoáng mát, quần lót mỏng thông thoáng.
- Không dùng băng vệ sinh hàng ngày, thay quần lót ngày 2 lần.
- Lau khô sau khi đi vệ sinh bằng giấy, không nên dùng khăn lau tới lau lui trong ngày mà nên dùng giấy vệ sinh để lau. Chỉ thấm cho khô hay lau nhẹ nhàng thôi để tránh lau vào hậu môn rồi lại đưa lên âm đạo, nhiễm khuẩn tiếp lại gây viêm nặng.
- Quần lót giặt riêng ngay sau khi thay, không giặt chung với quần áo khác.
- Không rửa bằng nước chè xanh hay lá trầu không : Vì chúng chỉ có tác dụng bên ngoài thành âm đạo, khi đun và để nguội dễ nhiễm vi khuẩn ( hay nổi váng ) mà chị em không để ý, rửa vào càng có khi lại ngứa hay viêm nặng hơn. Nhắc lại, cách này nếu có tác dụng chỉ giúp giảm ngứa bên ngoài chứ không trị viêm nhiễm bên trong được.
- Sau khi trị hết rồi cần phải giữ vệ sinh cho thật kỹ, sạch sẽ, hằng ngày.
QUAN HỆ TÌNH DỤC:
- Dùng bao cao su mỗi lần sinh hoạt tình dục trong thời gian điều trị cho cả 2 trong vòng 1 tháng. Tốt nhất là không quan hệ tình dục đến khi cả hai người đều được điều trị khỏi và hết các dấu hiệu của bệnh.
- Nên dùng thuốc bôi trơn khi quan hệ vì viêm nhiễm âm đạo dễ làm giảm sự tiết dịch nhờn ở âm đạo. Mua loại Durex Play warming, có bán tại nhà thuốc hay các siêu thị, trước khi QHTD thì bôi vào âm đạo.
CÂN BẰNG MÔI TRƯỜNG ÂM ĐẠO - ngừa tái lại sau khi điều trị:
- Sau mỗi đợt điều trị âm đạo mất cân bằng nghiêm trọng, nên dùng Lady Balance đặt để lấy lại các vi khuẩn có lợi cho âm đạo
- Cần uống bổ sung vi khuẩn có lợi Lactobacillus acidophilus dạng viên nang, ngày 2 viên trong vòng 2 tuần đến 1 tháng, để giữ cân bằng cho môi trường âm đạo.
CÁC LƯU Ý KHÁC
- Các loại thuốc đặt trên không dùng cho phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu và trường hợp trẻ sơ sinh đang bú mẹ (trẻ 1-3 tháng tuổi).
- Loại thuốc uống: không dùng cho phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu hoặc đang cho con bú.
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA VIÊM NHIỄM ÂM ĐẠO
- Không nên dùng băng vệ sinh hàng ngày, thay quần lót ngày 2 lần.
- Lau khô sau khi đi vệ sinh bằng giấy, không nên dùng khăn lau tới lau lui trong ngày mà nên dùng giấy vệ sinh để lau.
- Cần giữ vệ sinh cho thật kỹ, sạch sẽ, hằng ngày.
- Khi đến chu kỳ kinh nguyệt, dùng băng vệ sinh tối đa 4 tiếng phải thay 1 lần, rữa bằng dung dịch Lactacid sau mỗi lần thay băng và đi vệ sinh
- Sau khi 8 S nhớ đi tiểu sạch, rửa sạch, lau khô rồi mới ngủ, nếu các mẹ cứ để ẩm ướt mà đi ngủ luôn là rất dễ sinh ra nấm hay bị tái lại.
- Buổi tối nên mặc quần lót mỏng, thoáng mát khi ngủ
- Khi bắt đầu có dấu hiệu ngứa âm đạo là mua ngay lọ dung dịch Lactacid về để rửa liên tục trong vòng 2 tuần.
+ Xem thêm:
PHỤ NỮ MANG THAI KHÔNG NÊN UỐNG TRÀ XANH
CHỒNG ĐÃ LÀM TRÒN VAI TRÒ MỘT NGƯỜI BỐ CHƯA?
